Bazen vücudumuzun bir yerinde içi sıvı ya da hava dolu baloncuk gibi bir şeyin aniden ortaya çıktığını fark ederiz. Doğal ve alışılmadık bir durum olduğu için kist adı verilen bu kesecikleri gören kişi paniğe kapılır ve bunun tehlikeli olup olmadığını merak etmeye başlar. Bu tür kistler genellikle zararsız kabul edilir.Bazı kistler gözle görülmese de vücudumuzdaki organlarda bulunur.
Elbette her kistin zararsız olduğunu söylemek maalesef mümkün değildir. Bazı kistler farklı hastalıkların, hatta kanserin belirtisi bile olabilir. Bu nedenle vücudunuzda böyle bir durum gördüğünüzde uzman bir hekime muayene olmanız önerilir. Doktorun kist üzerinde yaptığı bazı tetkikler sonucunda, hatta bazen elle muayene sonucunda zararlı olup olmadığı anlaşılır ve uygun bir tedavi süreci izlenir.
Bilmeyenler için kısaca tanımlayalım: Kist nedir?
Kist, deride veya vücudumuzun içindeki organlarda oluşan tıbbi bir kesedir. Bu keselerin içi hava, sıvı veya katıya yakın bir madde ile dolu olabilir. Boyutları bazen görülmesi zor olacak kadar küçük olabileceği gibi, bazen de görülebilir ve elle tutulabilir hale gelebilir. Çoğu kist zararsızdır ancak bazen farklı hastalıkların ve kanser türlerinin belirtisi de olabilirler.
Kist belirtileri nelerdir?
Oluşduğu yere göre değişmekle birlikte birçok kist, özellikle organlardaki kistler kolaylıkla belirti göstermezler. Cilde yakın kistler şişlik ve ağrı ile ortaya çıkabilir. İç organlarda oluşan bazı kistler de ağrıya neden olabilir. Bazı kistler farklı vücut fonksiyonlarında bozulma olarak kendini gösterir. Bu nedenle ciltte görünen kistlerin dışında bir kistin olup olmadığını kendi başınıza söylemek her zaman mümkün değildir.
Tamam ama kistlere ne sebep olur?
- kalıtsal nedenler
- Konjenital hastalıklar
- hücre deformasyonu
- hücre ölümü
- Enflamatuar hastalıklar
- Farklı enfeksiyonlar
- Cerrahi müdahaleler
- Travmalar ve yaralanmalar
- yağ bezi
- Salgı kanalı tıkanıklığı
Kistlerin en sık görülen nedenlerinden bazıları bu formdadır. Bu nedenlerden dolayı her zaman kistler oluşmayabilir. Örneğin yumurtalıklarda ve rahimde oluşan kistler, Adet düzensizliğine veya hormon dengesizliğine bağlı olarak ortaya çıkabilir. Üstelik bazen ortada hiçbir sebep yokken de kist oluşumu gözlenebiliyor.
En iyi bilinen kist türlerinden bazıları:
- cilt kistleri
- ganglion kistleri
- Fırıncı kisti
- Yumurtalık kisti
- meme kisti
- Bartholin bezi kistleri
- Naboth kisti
- soliter kistler
- araknoid kist
- kist hidatik
Cilt kistleri:
Halk arasında epidermoid kistler ve ciltte yağ kistleri olarak adlandırılan, İki tip kist görülür. Bunlar ten renginde veya beyazımsı sarı renkte olabilir. Epidermoid kistler genellikle yüzeydeki cilt hücrelerinin derinin altına girip çoğalması sonucu ortaya çıkar. Sebum adı verilen yağlı bir maddeyi salgılayan bezlerde yağ kistleri oluşur. En yaygın alanlar ense, saçlı deri ve sırtın üst kısmıdır.
Ganglion kistleri:
Genel olarak ganglion kistleri El bileğinde, parmaklarda ve ayaklarda görülür.Eklem sıvısının eklemin yanındaki kese içinde toplandığı bir yaralanma meydana gelirse, bu durum yumuşak bir şişlik olarak kendini gösterir.
Baker kisti:
Baker kisti dizde meydana gelir. Diz kıvrımının hemen arkasında biriken sıvı dolu eklem kesesi şişlik ve basıya neden olur.Baker kisti sıklıkla artrit veya diz yaralanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Yumurtalık kisti:
Yumurtalık kistlerinin birçok farklı nedeni vardır ancak genellikle yumurtalıktaki bir folikülden kaynaklanırlar. Çoğu zaman zararsız olduğu düşünülen bu kistler,Üç ay içerisinde kendiliğinden kaybolma eğilimindedir.
Meme kisti:
Meme kisti göğsün iç kısmında katı bir kese şeklinde kendini gösterir. Manuel muayene ile tespit edilebilir.Genellikle zararsız olduğu düşünülse de aynı zamanda meme kanserinin de belirtisi olabilir.
Bartholin bezi kistleri:
Bartholin bezi kistleri vajinal kanalda bulunur ve kayganlaştırıcı bir sıvı üretir. Bartholin bezinde görülür.Bu bezlerden birinde enfeksiyon birikmesi nedeniyle bez şişer ve kist oluşur.
Naboth kisti:
Rahim ağzında bulunan Naboth kisti mukoza bezlerinden birinin tıkanması durumundameydana gelmek.
Soliter kistler:
Basit kistler olarak da adlandırılan soliter kistler, böbreklerde içi sıvı dolu keseler halinde oluşur. Kolayca semptom göstermeyen soliter kistlerYaygındır ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.
Araknoid kist:
Araknoid kist beynimizde oluşur. Doğum sırasında meydana gelmiş olabileceği gibi Daha sonra da meydana gelmiş olabilir.Psikiyatrik hastalıkları tetiklediği düşünülen bu kist cerrahi müdahale ile alınabileceği gibi ilaçlarla da baskılanabilmektedir.
Hidatik kistler:
Hidatik kistler; Akciğerlerde, karaciğerde ve kalpte ortaya çıkabilir. Erken fark edilmediği durumlardaHayati tehlike oluşturma ihtimali var.
Peki kist nasıl tedavi edilir?
Bu durum kistin nerede olduğuna ve iyi huylu olup olmamasına göre değişmektedir. Küçük ve iyi huylu bir kistten bahsediyorsak Müdahale edilmiyor olabilir ama sistematik olarak takip ediliyor. Küçülme ve hatta büyüme eğilimi göstermeyen ve kötü huylu olduğu değerlendirilen kistler cerrahi müdahale ile alınabilir. Kist farklı bir nedenden dolayı oluşmuşsa o neden belirlenerek uygun tedavi uygulanır.
Ne zaman doktora gitmelisin?
Vücudunuzun bir yerinde geçmeyen alışılmadık bir kist görürseniz Derhal uzman bir hekime muayene olmalısınız. Bazı kistler gözle görülmez ve herhangi bir belirti göstermez. Bu durumda vücudunuzu doğru tanımalı, aradaki küçük farklılıkları anlamalı ve bu durumu doktorunuza anlatmalısınız. Kistleri keşfetmenin en iyi yolu sistematik tıbbi muayenedir.
Bunlar vücudumuzun birçok farklı yerinde görülen keselerdir. Kist nedir, neden olur, nasıl tedavi edilir? Sıkça sorulan şu soruları yanıtladık: Söylediklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi kistler hakkında da en doğru ve kişiye özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.
